Bệnh tiêu chết chậm – dấu hiệu, nguyên nhân và biện pháp phòng trừ

Đối với cây tiêu, bên cạnh những căn bệnh thường gặp như bệnh tiêu điên – tiêu xoăn lá, bệnh thán thư, bệnh tiêu chết nhanh thì bệnh tiêu chết chậm cũng là một loại bệnh hại hàng đầu trên cây tiêu. Bệnh tiêu chết chậm còn có những cái tên gọi khác là bệnh tiêu vàng lá, tiêu bị tuyến trùng.

Dưới đây Viện cây trồng chúng tôi sẽ cung cấp đến bà con nông dân về dấu hiệu, nguyên nhân, các biện pháp phòng trừ và chữa trị bệnh tiêu chết chậm.

Bệnh tiêu chết chậm là gì?

Là một căn bệnh thường gặp ở cây tiêu, song song với bệnh tiêu chết nhanh chúng là nỗi kinh hoàng của người nông dân trồng tiêu bởi khả năng lây lan mạnh mẽ và nhanh dẫn đến hiện tượng vườn tiêu chết hàng loạt và chịu nhiều tổn thất nghiêm trọng. Vì khả năng lây lan rất nhanh nên việc chữa trị dứt điểm căn bệnh này là rất khó mà chủ yếu ta sử dụng biện pháp phòng trừ là chính.

Dấu hiệu nhận biết bệnh

– Cây tiêu đang sinh trưởng bình thường đột nhiên chậm lại.

– Lá vàng úa và héo trên toàn trụ tiêu.

– Lá tiêu bắt đầu có dấu hiệu rụng dần, ban đầu là các lá già, sau đó đến đốt.

– Bệnh tiêu chết chậm thường xuất hiện thành từng vùng, lúc đầu chỉ có vài cây sau đó bệnh lây lan nhanh sang các cây bên cạnh và tạo thành ổ bệnh.

– Đối với bệnh tiêu chết chậm, cây tiêu vẫn cho ra quả nhưng năng suất rất thấp. Nếu cây tiêu có điều kiện dinh dưỡng tốt và bộ rễ phát triển mạnh thì có thể chống chọi bệnh từ 2 đến 3 năm nhưng vẫn chết.

– Bệnh thường phát triển nằm vùng ở khu vực bộ rễ, rễ của cây tiêu mắc bệnh tiêu chết chậm khi đào lên quan sát ta sẽ thấy các nốt sần rải rác hoặc từng chuỗi.

– Đối với cây tiêu non (tuổi từ 1 đến 2 năm), các dấu hiệu bệnh tiêu chết chậm thường dễ nhầm lẫn với bệnh thiếu dinh dưỡng nên bà con chú ý quan sát các lá non bị teo nhỏ, bạc màu, vàng hàng loạt toàn trụ, bứt khá dai thì bà con kiểm tra phần rễ nếu có các nốt sần thì đấy chính là dấu hiệu của cây tiêu mắc bệnh tiêu chết chậm.

Nguyên nhân của bệnh tiêu chết chậm

– Bệnh do nấm gấy hại Fusarium Solani và tuyến trùng Meloidogyne incoganita. Lúc đầu tuyến trùng sẽ tấn công vào bộ rễ gây ra những vết thương hở tạo điều kiện cho nầm bệnh tấn công. Khi rễ bị nấm bệnh gây hại sẽ yếu dần dẫn đến việc cung cấp chất dinh dưỡng và nước đến các phần thân cành lá bên trên dừng lại dẫn đến dấu hiệu thiếu chất dinh dưỡng. Một thời gian sau nấm sợi và bào tử sẽ lan rộng lên phần thân và cành, rễ bắt đầu thối dần và cây sẽ chết. Thời gian phát triển bệnh chậm kéo dài từ 1 đến 2 năm nên bệnh được gọi là bệnh tiêu chết chậm.

– Rệp sáp cũng là một trung gian tạo điều kiện cho nấm bệnh tấn công và sinh sôi.

– Bệnh thường xuất hiện vào mùa mưa – nước mưa là điều kiện thuận lợi để bào tử nấm bệnh lây lan sang các cây khác và lây lan trên diện rộng.

Biện pháp phòng trừ biện pháp phòng trừ của tiêu chết chậm

Bệnh phát triển từ bộ phận rễ của cây nên các biện pháp chữa trị khó can thiệp trực tiếp được và tốn kém vì vậy ta nên áp dụng các biện pháp phòng trừ ngay từ đầu sẽ giảm thiểu tối đa hậu quả cho căn bệnh gây ra. Một số biện pháp phòng trừ như sau:

– Không nên trồng tiêu trên các vườn cà phê, tiêu đã mắc bệnh tuyến trùng phải nhổ bỏ. Nếu muốn trồng lại cần phải tiến hành cày xới, thu gom rễ, phơi đất ít nhất từ 6 tháng đến 1 năm, sau đó luân canh ít nhất 2 đến 3 vụ màu để tiêu diệt tận gốc tuyến trùng sót lại trong đất.

– Xử lý hom tiêu ngay khi cắt và ươm bầu bằng các loại thuốc trị nấm đặc trị.

– Hố trồng tiêu bà con nông dân cần xử lý bằng các loại thuốc trị nấm và phải chuẩn bị trước từ 10 đến 15 ngày trước khi trồng tiêu.

– Chọn các giống tiêu có khả năng sinh trưởng mạnh và khả năng kháng bệnh cao như: tiêu Vĩnh Linh, tiêu trâu, một số giống tiêu ghép.

– Tạo môi trường thông thoáng cho vườn tiêu nhất là vào thời điểm mùa mưa,  đối với cây trụ sống dùng làm trụ tiêu thì cần tỉa cành lá mạnh vào đầu mùa mưa.

– Khi trồng tiêu tốt nhất không nên tạo bồn, đồng thời cần phải có rãnh thoát nước ở giữa các hàng tiêu để tránh hiện tượng đọng, ứ nước ở gốc tiêu tạo điều kiện thuận lợi cho các loại nấm phát triển và sinh sôi.

– Vào mùa khô khi tủ gốc bà con nên tủ cách gốc 20-30cm, không nên tủ sát gốc tiêu, khi tưới nước nên tưới vừa đủ, hạn chế tưới tràn làm bệnh lây lan nhanh hơn sang các cây bên cạnh.

– Nên tạo sự thông thoáng nơi gốc tiêu, phần tán tiêu cách mặt đất 20-30cm nên cắt bỏ các cành ngang.

– Khi bón phân hóa học cần pha loãng để tưới, chỉ nên bón vừa đủ không nên bón nhiều trong một lần làm xót rễ, nấm gây bệnh dễ tấn công bộ rễ. Khi bón phân chuồng cho tiêu bà con cần bón loại phân đã hoại mục.

– Rãnh bón phân, ép xanh nên đào lên xịt thuốc nấm và phơi rãnh khoảng 10-15 ngày trước khi bỏ phân, cây xanh rồi mới lấp đất lại.

– Mọi thao tác đào rãnh, xăm đất, cày xới, làm cỏ nên cách gốc tiêu khoảng 30cm, hạn chế tối đa những tác động làm tổn thương bộ rễ. Phần cỏ sát gốc tiêu nên nhổ bỏ bằng tay tránh dùng các nông cụ.

– Hàng năm nên dùng các loại thuốc diệt nấm, diệt tuyến trùng tưới hoặc phun vào gốc tiêu. (Tuyến trùng: đợt 1 vào đầu mùa mưa, đợt 2 vào cuối mùa mưa. Nấm: đợt 1 vào đầu mùa mưa cách đợt phun tuyến trùng 15-20 ngày, đợt 2 cách đợt 1 30-40 ngày). Các loại thuốc sử dụng thường chứa hoạt chất Metalaxyl, Mancozeb, Streptomycin, Kasugamycin…liều lượng và cách sử dụng bà con nên tham khảo trên bao bì và khuyến cáo của nhà sản xuất.

Cách chữa trị bệnh tiêu chết chậm bằng thuốc hóa học

Cách chữa trị này chỉ áp dụng đối với những cây mắc bệnh nhẹ độ, đã bị tuyến trùng nhưng chưa bị nhiễm nấm bệnh hoặc xử lý để phòng bệnh. Nếu cây bị bệnh quá nặng bà con nên đào bỏ, xử lý tận gốc và khu vực đất nhiễm bệnh trước khi bắt đầu trồng lại vụ mới. Phương pháp chữa trị bằng thuốc hóa học như sau:

– Bắt đầu từ năm thứ 2 bà con nên tiến hành tưới vào phần gốc tiêu dung dịch Bordaux 1% (hay còn gọi là thuốc Boóc-đô). Tưới 2-3 lần chia đều trong suốt mùa mưa để phòng bệnh.

– Từ năm thứ 3 trở đi thường là thời điểm bệnh bắt đầu xuất hiện, nên dùng các thuốc Trepachbul 607SL, Alpine 80WP, 800WDG, Mexyl MZ 72 WP phun hoặc tưới vào gốc 2-3 lần/năm, chia đều trong suốt mùa mưa để phòng bệnh, nếu để chữa bệnh thì phun 1 lần/tháng đến khi bệnh dứt hẳn.

– Tuyệt đối không được bón phân chứa nhiều chất đạm cho cây đang bị chết chậm sẽ dẫn đến quá trình cây chết nhanh hơn và hàng loạt.

Với bài viết này của chúng tôi, mong rằng bà con nông dân sẽ phòng trừ và hạn chế được bệnh tiêu chết chậm trên vườn tiêu của hộ gia đình để cây tiêu có sức đề kháng, phát triển mạnh khỏe đồng thời đem lại nguồn thu nhập cao cho gia đình.

Hiện tại Viện Eakmat đang bán giống tiêu vĩnh linh. Có sức đề kháng rất tốt, mọi người có thể liên hệ với số điện thoại 0914599143 để được tư vấn.