Cây măng cụt, thường được gọi là “nữ hoàng của các loại trái cây nhiệt đới”, không chỉ có giá trị dinh dưỡng cao mà còn mang lại hiệu quả kinh tế lớn cho người nông dân. Việc trồng và chăm sóc cây măng cụt đòi hỏi sự tỉ mỉ từ khâu chọn giống, chuẩn bị đất trồng, đến phòng trừ sâu bệnh và thu hoạch. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết cách trồng và chăm sóc cây măng cụt từ A đến Z, giúp người nông dân đạt năng suất và chất lượng cao nhất.
Nội dung bài viết
I. Yêu Cầu Về Điều Kiện Sinh Thái
Cây măng cụt sinh trưởng và phát triển tốt trong điều kiện khí hậu nhiệt đới, đặc biệt là tại các vùng miền Nam Việt Nam như Đồng Bằng Sông Cửu Long, Đông Nam Bộ. Cây cần độ ẩm cao, mưa nhiều, với nhiệt độ lý tưởng từ 25-35°C. Đất trồng cây măng cụt nên là đất sét pha, giàu hữu cơ, thoát nước tốt và có tầng canh tác dày, giúp bộ rễ cây phát triển mạnh.
II. Chọn Giống Cây Măng Cụt
Hiện nay, phương pháp nhân giống măng cụt chủ yếu là gieo hạt hoặc ghép cành. Cả hai phương pháp đều có ưu điểm riêng:
Chọn hạt từ những trái măng cụt chín đều, to, không bị sâu bệnh. Hạt sau khi chọn cần được rửa sạch và ngâm trong nước khoảng 24 giờ trước khi gieo.
Gieo hạt vào bầu đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng, được làm từ tro trấu, xơ dừa và phân chuồng hoai mục. Sau khi cây con mọc được 2-3 tháng, nên chuyển cây sang bầu lớn hơn để bộ rễ có đủ không gian phát triển.
Nhân Giống Bằng Ghép Cành:
Chọn cành ghép từ cây mẹ khỏe mạnh, có sức đề kháng tốt và khả năng sinh trưởng nhanh.
Gốc ghép cần được chọn từ cây cùng loài, có độ tuổi từ 1-2 năm. Sau khi ghép, quấn vết ghép bằng nilon tự hủy và che chắn kỹ để tăng tỷ lệ thành công.
III. Chuẩn Bị Đất Và Hố Trồng
Đối với cây măng cụt, mật độ trồng hợp lý là khoảng 100-200 cây/ha. Khoảng cách giữa các cây từ 7-10m để cây có đủ không gian sinh trưởng và phát triển tán lá.
Đào hố trồng kích thước khoảng 60x60x60 cm, bón lót vào hố từ 2-3 kg phân chuồng hoai, 0.5 kg vôi bột và 0.5 kg super lân để cung cấp dinh dưỡng cho cây non.
IV. Kỹ Thuật Trồng Và Chăm Sóc Cây Măng Cụt Trong Giai Đoạn Cơ Bản
Tưới Nước:
Trong năm đầu tiên, cây cần được tưới nước đều đặn, đặc biệt là trong mùa khô để duy trì độ ẩm cho đất. Mỗi tuần tưới 2-3 lần tùy vào điều kiện thời tiết.
Bón Phân:
Giai đoạn đầu, bón từ 1-2kg phân hữu cơ/cây, chia thành nhiều lần trong năm để giúp cây hấp thụ tốt hơn. Khi cây phát triển hơn, tăng dần lượng phân bón.
V. Chăm Sóc Cây Măng Cụt Trong Giai Đoạn Kinh Doanh
Sau khoảng 8-10 năm trồng, cây măng cụt bắt đầu cho trái, bước vào giai đoạn kinh doanh. Đây là thời điểm cần tăng cường dinh dưỡng cho cây để đảm bảo năng suất và chất lượng trái.
Bón Phân Trong Giai Đoạn Kinh Doanh:
Lần 1: Sau khi thu hoạch, bón phân hữu cơ để phục hồi sức khỏe cho cây.
Lần 2: Trước khi ra hoa khoảng 1 tháng, bón phân để hỗ trợ quá trình phân hóa mầm hoa.
Lần 3: Khi trái đạt kích thước nhỏ, bón thêm phân giàu kali để tăng chất lượng và kích thước trái.
Tỉa Cành, Tạo Tán:
Tỉa cành định kỳ để loại bỏ cành già, cành sâu bệnh, cành mọc chéo. Chỉ giữ lại 4-5 cành cấp 1 khỏe mạnh xung quanh thân cây để cây có tán đẹp, đón nhận đủ ánh sáng và không khí lưu thông tốt.
VI. Phòng Trừ Sâu Bệnh
Cây măng cụt có khả năng kháng bệnh tốt nhưng vẫn có thể bị một số loại sâu bệnh tấn công. Dưới đây là các bệnh phổ biến và cách phòng trừ:
Bệnh Xì Mủ (Sượng Trái):
Bệnh này thường xuất hiện vào mùa mưa, làm sượng trái và ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm.
Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật an toàn và thường xuyên làm vệ sinh vườn, tỉa cành để giảm độ ẩm xung quanh gốc cây.
Bệnh Thán Thư:
Bệnh gây hại chủ yếu trên lá và trái, làm giảm khả năng quang hợp của cây và làm giảm năng suất.
Bà con nên phun thuốc phòng ngừa vào mùa mưa hoặc khi độ ẩm cao để bảo vệ cây.
Sâu Vẽ Bùa:
Sâu thường tấn công các cành non và lá non, làm giảm sức sống của cây.
Phun thuốc trừ sâu sinh học an toàn và kiểm tra thường xuyên để phát hiện và xử lý kịp thời.
VII. Kỹ Thuật Thu Hoạch Và Bảo Quản
Cây măng cụt sẽ cho trái vào mùa hè, từ tháng 5 đến tháng 8 hàng năm. Khi vỏ trái chuyển từ màu xanh sang màu hồng nhạt, đây là thời điểm lý tưởng để thu hoạch. Tránh hái khi trái còn xanh vì sẽ làm mất giá trị thương phẩm. Sau khi thu hoạch, bảo quản trái ở nhiệt độ từ 14-20°C để kéo dài độ tươi.
